- consuetudo
- consuētūdo, ĭnis, f.
[st1]1 [-] habitude, coutume, usage.
- consuetudine (pro consuetudine, ex consuetudine) : suivant la coutume, comme c'est l'usage.
- consuetudo mea fert (consuetudinis meae est), Cic. : c'est mon habitude, c'est ma manière.
- non est meae consuetudinis + inf. Cic. : il n'est pas dans mes habitudes de.
- consuetudo vivendi (consuetudo vitae) : genre de vie.
- in eam se consuetudinem adduxerunt ut... : ils se sont accoutumés à.
- est hoc Gallicae consuetudinis, uti viatores consistere cogant, Caes. BG. 6 : on a l'habitude, en Gaule, de forcer les voyageurs à s'arrêter.
[st1]2 [-] usage d'une langue, langue, langage.
- consuetudo sermonis ou consuetudo loquendi ou consuetudo : usage de la langue.
- consuetudini Latinae tradere, Col. 12 : traduire en latin.
- consuetudine nostrā, Col. : dans notre langue.
- epistularum consuetudo : correspondance épistolaire.
[st1]3 [-] liaison, commerce, familiarité, relation sociale, relation amoureuse, intrigue amoureuse.
- (eos) consuetudine sua devinxit, Nep. 25, 1, 4 : il se les attacha par son commerce (par le charme de sa société).
- cum hominibus nostris consuetudines jungebat, Cic. Dej. : il nouait des relations avec nos concitoyens.
- se dare in consuetudinem, Cic. : se lier d'amitié.
- consuetudo victūs, Cic. : vie commune.
- consuetudo stupri, Sall. : liaison coupable.
- erat ei cum Fulvia, muliere nobili, stupri vetus consuetudo, Sall. C. 25, 3 : il avait une vieille liaison avec Fulvie, une femme noble.
* * *consuētūdo, ĭnis, f. [st1]1 [-] habitude, coutume, usage. - consuetudine (pro consuetudine, ex consuetudine) : suivant la coutume, comme c'est l'usage. - consuetudo mea fert (consuetudinis meae est), Cic. : c'est mon habitude, c'est ma manière. - non est meae consuetudinis + inf. Cic. : il n'est pas dans mes habitudes de. - consuetudo vivendi (consuetudo vitae) : genre de vie. - in eam se consuetudinem adduxerunt ut... : ils se sont accoutumés à. - est hoc Gallicae consuetudinis, uti viatores consistere cogant, Caes. BG. 6 : on a l'habitude, en Gaule, de forcer les voyageurs à s'arrêter. [st1]2 [-] usage d'une langue, langue, langage. - consuetudo sermonis ou consuetudo loquendi ou consuetudo : usage de la langue. - consuetudini Latinae tradere, Col. 12 : traduire en latin. - consuetudine nostrā, Col. : dans notre langue. - epistularum consuetudo : correspondance épistolaire. [st1]3 [-] liaison, commerce, familiarité, relation sociale, relation amoureuse, intrigue amoureuse. - (eos) consuetudine sua devinxit, Nep. 25, 1, 4 : il se les attacha par son commerce (par le charme de sa société). - cum hominibus nostris consuetudines jungebat, Cic. Dej. : il nouait des relations avec nos concitoyens. - se dare in consuetudinem, Cic. : se lier d'amitié. - consuetudo victūs, Cic. : vie commune. - consuetudo stupri, Sall. : liaison coupable. - erat ei cum Fulvia, muliere nobili, stupri vetus consuetudo, Sall. C. 25, 3 : il avait une vieille liaison avec Fulvie, une femme noble.* * *Consuetudo, pen. prod. consuetudinis. Plaut. Coustume, Accoustumance, Habituation.\Ad Graecorum consuetudinem disputare. Cic. A la maniere, Selon la coustume des Grecs.\Contra morem consuetudinemque ciuilem facere. Cic. Contre les us et coustumes.\Pro mea consuetudine. Cic. Ainsi que j'ay de coustume.\Si corpus supra consuetudinem incaluit. Celsus. Plus que de coustume.\Secundum consuetudinem praecedentium temporum. Plin. iunior. Selon la coustume.\Victus alicuius consuetudo. Cic. La maniere de vivre d'aucun.\Consuetudine aliquid facere. Cic. Par accoustumance.\Assidua consuetudo. Quintil. Continuelle accoustumance.\Quotidiana consuetudine augetur familiaritas. Cic. Par conversation et hantise journelle.\Consuetudo maiorum deflexit de curriculo. Cic. La maniere de faire des anciens.\Non est meae consuetudinis. Cic. Je n'ay point de coustume, Ce n'est point ma coustume.\Inualescit quotidie magis consuetudo. Quintil. Croist, S'augmente, S'accroist.\Consuetudinem alicuius rei nancisci. Cic. Se duire et faconner à quelque chose.\Veterem consuetudinem longo interuallo referre. Cic. Remettre sus, Ramener.\Serpit ac prodit consuetudo. Cic. S'accroist et augmente, ou s'advance petit à petit.\Orthographia consuetudini seruit. Quintil. Est subjecte à la coustume, Suit la coustume.\Tenere consuetudinem. Cic. Entretenir.\Tenuit consuetudo. Quintil. La coustume a esté telle.\Consuetudini Latinae tradidit Cicero OEconomicum Xenophontis. Columel. Il l'a rendu tel que les Latins le peuvent accoustumer et entendre, ou L'a rendu et mis en langaige que les Latins ont accoustumé d'user, L'a traduict de Grec en Latin.\In prouerbii consuetudinem venire. Cic. Venir en usage, et estre ja accoustumé pour proverbe.\Consuetudo. Terent. Conversation et familiarité, Hantement, Hantise, Accointance, Habitude.\Clausit mihi consuetudinem pudor. Cic. Je suis si honteux, que je ne l'ay encore osé hanter, Ma honte m'a gardé de le hanter.\Congredi quotidiana consuetudine cum aliquo. Caesar. Hanter aucun tous les jours.\In consuetudinem se dare. Cic. Accointer.\Consuetudinem facere alicui cum altero. Cic. Bailler congnoissance et accointance.\In alicuius consuetudinem se insinuare. Cicero. S'accointer d'aucun.
Dictionarium latinogallicum. 1552.